Rozwód – praktyczne informacje

Małżonkowie są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny. Co jednak w sytuacji, gdy tak się nie dzieje? Gdy nie widać możliwości naprawy związku, ostatecznym wyjściem jest rozwiązanie małżeństwa przez rozwód.

Kiedy można orzec rozwód?

Zgodnie z przepisami prawa rodzinnego, małżeństwo można rozwiązać przez rozwód w sytuacji, w której doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dziecko, to sąd jest zobligowany zbadać czy dobro dziecka nie ucierpi w przypadku orzeczenia rozwodu. Orzeczeniu rozwodu mogą się także sprzeciwiać zasady współżycia społecznego.

Na pożycie małżeńskie składają się trzy więzi – uczuciowa, fizyczna i gospodarcza. Rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny wtedy, gdy małżonków nie łączy już żadna z tych więzi, tzn. przestali się kochać, nie utrzymują stosunków cielesnych oraz nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego (przy czym prowadzenie osobnego gospodarstwa nie musi wiązać się z osobnym mieszkaniem). O trwałości rozkładu można mówić wtedy, gdy brak jest widoków na poprawę relacji między małżonkami i odbudowanie więzi. Istotna uwaga – prawo nie określa po ilu miesiącach rozkład pożycia uważa się za trwały. Każdy przypadek należy zatem traktować indywidualnie.

Co to jest wina w rozkładzie pożycia i jakie są jej konsekwencje

Sąd orzekając rozwód powinien w wyroku wskazać kto ponosi winę w rozkładzie pożycia, chyba, że małżonkowie zgodnie wniosą o zaniechanie takiego rozstrzygnięcia.
Winy w rozkładzie pożycia nie można porównywać z winą w rozumieniu prawnokarnym. Winnym rozkładu jest ten małżonek, który swoim zachowaniem przyczynił się do zerwania więzi o których mowa wcześniej. Nie zawsze da się jednoznacznie stwierdzić, który z małżonków w większym stopniu odpowiada za rozpad małżeństwa. Ponadto każdy przypadek należy oceniać indywidualnie, więc nie zawsze np. zdrada jednego z małżonków spowoduje, że sąd uzna go za wyłącznie winnego. W takich przypadkach możliwe jest orzeczenie, że winę ponoszą obie strony w równym stopniu.
Orzekanie o winie ma w praktyce wąskie zastosowanie.
Po pierwsze rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Wyjątkiem jest sytuacja, w której drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód. W przypadku braku takiej zgody sąd bada czy jej odmowa nie jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Ponadto małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, nawet gdy ten nie znajduje się w niedostatku.
Co niezwykle istotne, obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. W sytuacji gdy zobowiązanym do świadczenia na rzecz byłego małżonka jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu. W wyjątkowych okolicznościach sąd, na żądanie uprawnionego, może przedłużyć ten termin.

O czym orzeka sąd w wyroku rozwodowym

W wyroku rozwodowym, oprócz orzeczenia rozwiązującego małżeństwo, sąd rozstrzyga także o tym komu powierzyć opiekę nad małoletnimi dziećmi, jeśli takie są. Sąd może także ograniczyć władzę rodzicielską jednego z małżonków. Konieczne jest także wskazanie kto i w jakim zakresie ponosi ciężar utrzymania dziecka (alimenty). Wyrok rozwodowy powinien także zawierać ustalenia odnośnie kontaktów z dziećmi oraz rozstrzygać w jaki sposób byli już małżonkowie mają korzystać ze wspólnego mieszkania, jeśli nadal razem mieszkają.

Koszty i właściwość sądu

Pozew o rozwód należy zawsze składać w Sądzie Okręgowym. Właściwym miejscowo jest sąd w którego okręgu małżonkowie po raz ostatni razem mieszkali, pod warunkiem jednak, że chociaż jeden z małżonków nadal mieszka w tym okręgu. W przeciwnym wypadku właściwy miejscowo będzie sąd miejsca zamieszkania pozywanego małżonka.
Składając pozew o rozwód należy uiścić opłatę w wysokości 600 zł.

W przypadku dalszych pytań zapraszamy do kontaktu.